| მთავარი | სიახლეები | სკოლები | სამასწავლებლო | უნივერსიტეტები | სკოლამდელები - skolamdelebi.ge | მსოფლიო | სხვა სიახლეები |
TOP ნიუსი
სიახლეები
ყველაზე პოპულარული
ფოტოები
ვიდეოები
სიახლეები
სადაურობის სახელთა წარმოება -ეთ და -ის სუფიქსების შემცველი გეოგრაფიული სახელებისგან
30-04-2024
დაკოპირებულია
-
+
სახელმწიფო ენის დეპარტამენტის ექსპერტთა კომისია აქვეყნებს მართლწერის წესს რომლის მიხედვითაც უნდა იხელმძღვანელოთ, -ეთ და -ის სუფიქსების შემცველი გეოგრაფიული სახელებისგან სადაურობის სახელების წარმოებისას.
-ეთ და -ის სუფიქსების შემცველი გეოგრაფიული სახელებისგან სადაურობის სახელთა წარმოებისას მართლწერასთან დაკავშირებით უნდა გატარდეს შემდეგი წესები:
1. -ეთ-ისა და -ის-ის შემცველი გეოგრაფიული სახელებისგან სადაურობის გამომხატველი სიტყვები იწარმოება ამ სუფიქსების შენარჩუნებით: თიანეთი _ თიანეთ-ელ-ი, თიანეთ-ურ-ი; ბოლნისი _ ბოლნის-ელ-ი, ბოლნის-ურ-ი...
2. აღნიშნული წესი არ ვრცელდება:
2.1. საზღვარგარეთის ქვეყნებისა და საქართველოს კუთხეების აღმნიშვნელ -ეთ-სუფიქსიან რიგ სახელებზე, რომელთაც სადაურობის სახელები ან -ეთ-ის გარეშე ეწარმოებათ, ან შესაბამისი სიტყვები სადაურობის აფიქსების გარეშე გამოხატავენ წარმომავლობას. ასეთებია, მაგალითად:
ჩინეთი _ ჩინ-ელ-ი, ჩინ-ურ-ი; ესპანეთი _ ესპან-ელ-ი, ესპან-ურ-ი; ბულგარეთი _ ბულგარ-ელ-ი, ბულგარ-ულ-ი; რუმინეთი _ რუმინ-ელ-ი, რუმინ-ულ-ი; კახეთი _ კახ-ელ-ი, კახ-ურ-ი; იმერეთი _ იმერ-ელ-ი, იმერ-ულ-ი... რუსეთი _ რუსი, რუს-ულ-ი; ჩეხეთი _ ჩეხი, ჩეხ-ურ-ი; სვანეთი _ სვანი, სვანური...
2.2. საეკლესიო ტიტულატურაში გამოყენებულ ფორმებზე, როგორებიცაა: მროველ-ურბნელი მიტროპოლიტი, მანგლელი მიტროპოლიტი, ბოლნელი მთავარეპისკოპოსი, ქუთათელ-გაენათელი
მიტროპოლიტი და სხვ.
3. ძირითადი ფორმების გვერდით დასაშვებია -ეთ და -ის აფიქსებჩამოცილებული ფუძეებისგან ნაწარმოები ჯერ კიდევ მოქმედი ფორმები: დუშელი, თიანელი, თიანური, წავკელი,
წავკური, კლარჯელი (კლარჯის პარალელურად), კლარჯული...
4. -ეთ სუფიქსი ჩამოშორდება ფუძეს, თუ სადაურობის აღმნიშვნელი სახელი მიიღება ჰორიზონტის მხარეების გამომხატველი სიტყვებისაგან:
აღმოსავლეთი _ აღმოსავლ-ელ-ი, აღმოსავლ-ურ-ი
დასავლეთი _ დასავლ-ელ-ი, დასავლ-ურ-ი
ჩრდილოეთი _ ჩრდილო-ელ-ი, ჩრდილო-ურ-ი
გამონაკლისია სამხრეთი, რომლისგან ნაწარმოებ სადაურობის სახელებშიც გვექნება პარალელური ფორმები:
სამხრეთი _ სამხრ-ელ-ი // სამხრ-ეთ-ელ-ი, სამხრ-ულ-ი // სამხრ-ეთ-ულ-ი: სამხრეთელი მეზობელი, სამხრეთელი ხალხი... სამხრული დიალექტი, სამხრული მეტყველება... სამხრეთული კერძები, სამხრეთული ტემპერამენტი, სამხრეთული კლიმატი...
იხილეთ აღნიშნული წესების დასაბუთება
-ეთ და -ის სუფიქსების შემცველი გეოგრაფიული სახელებისგან სადაურობის სახელთა წარმოებისას მართლწერასთან დაკავშირებით უნდა გატარდეს შემდეგი წესები:
1. -ეთ-ისა და -ის-ის შემცველი გეოგრაფიული სახელებისგან სადაურობის გამომხატველი სიტყვები იწარმოება ამ სუფიქსების შენარჩუნებით: თიანეთი _ თიანეთ-ელ-ი, თიანეთ-ურ-ი; ბოლნისი _ ბოლნის-ელ-ი, ბოლნის-ურ-ი...
2. აღნიშნული წესი არ ვრცელდება:
2.1. საზღვარგარეთის ქვეყნებისა და საქართველოს კუთხეების აღმნიშვნელ -ეთ-სუფიქსიან რიგ სახელებზე, რომელთაც სადაურობის სახელები ან -ეთ-ის გარეშე ეწარმოებათ, ან შესაბამისი სიტყვები სადაურობის აფიქსების გარეშე გამოხატავენ წარმომავლობას. ასეთებია, მაგალითად:
ჩინეთი _ ჩინ-ელ-ი, ჩინ-ურ-ი; ესპანეთი _ ესპან-ელ-ი, ესპან-ურ-ი; ბულგარეთი _ ბულგარ-ელ-ი, ბულგარ-ულ-ი; რუმინეთი _ რუმინ-ელ-ი, რუმინ-ულ-ი; კახეთი _ კახ-ელ-ი, კახ-ურ-ი; იმერეთი _ იმერ-ელ-ი, იმერ-ულ-ი... რუსეთი _ რუსი, რუს-ულ-ი; ჩეხეთი _ ჩეხი, ჩეხ-ურ-ი; სვანეთი _ სვანი, სვანური...
2.2. საეკლესიო ტიტულატურაში გამოყენებულ ფორმებზე, როგორებიცაა: მროველ-ურბნელი მიტროპოლიტი, მანგლელი მიტროპოლიტი, ბოლნელი მთავარეპისკოპოსი, ქუთათელ-გაენათელი
მიტროპოლიტი და სხვ.
3. ძირითადი ფორმების გვერდით დასაშვებია -ეთ და -ის აფიქსებჩამოცილებული ფუძეებისგან ნაწარმოები ჯერ კიდევ მოქმედი ფორმები: დუშელი, თიანელი, თიანური, წავკელი,
წავკური, კლარჯელი (კლარჯის პარალელურად), კლარჯული...
4. -ეთ სუფიქსი ჩამოშორდება ფუძეს, თუ სადაურობის აღმნიშვნელი სახელი მიიღება ჰორიზონტის მხარეების გამომხატველი სიტყვებისაგან:
აღმოსავლეთი _ აღმოსავლ-ელ-ი, აღმოსავლ-ურ-ი
დასავლეთი _ დასავლ-ელ-ი, დასავლ-ურ-ი
ჩრდილოეთი _ ჩრდილო-ელ-ი, ჩრდილო-ურ-ი
გამონაკლისია სამხრეთი, რომლისგან ნაწარმოებ სადაურობის სახელებშიც გვექნება პარალელური ფორმები:
სამხრეთი _ სამხრ-ელ-ი // სამხრ-ეთ-ელ-ი, სამხრ-ულ-ი // სამხრ-ეთ-ულ-ი: სამხრეთელი მეზობელი, სამხრეთელი ხალხი... სამხრული დიალექტი, სამხრული მეტყველება... სამხრეთული კერძები, სამხრეთული ტემპერამენტი, სამხრეთული კლიმატი...
იხილეთ აღნიშნული წესების დასაბუთება
კომენტარები
ეტალონი
20 კითხვის შედეგად კი გამარჯვებულებიც გამოვლინდნენ
სიახლეები
სკოლაში შესვლის მურველთა ასაკი 2025 წელს ბოლოჯერ შეიცვლება - დეტალები
პიროვნება
მოსწავლე-მასწავლებლის ურთიერთობაში ყველაზე მნიშვნელოვანია მეგობრული და ალტერნატიული გზების გამოძებნა
„ჩემი მოსწავლეებით განსაკუთრებულად ვამაყობ, რადგან არ ეშინიათ სიახლეების, აზრის თავისუფლად გამოხატვის და მუდმივად არიან ახლის ძიების პროცესში“
„ჩემი მოსწავლეებით განსაკუთრებულად ვამაყობ, რადგან ისინი არიან განათლებული, ჭკვიანი, მოწესრიგებული ქცევით თუ აკადემიური დონით...“
სკოლები
„მადლობა ამ ლამაზი, ხალისიანი და სიყვარულით სავსე დღისთვისბედნიერი 2025 წელი! გილოცავთ!“, - ამ სიტყვებით დაგვირგვინდა პირველი სემესტრიც და 2024 წელიც
სიახლეები
ყველაზე პოპულარული
ფოტოები
ვიდეოები
საზოგადოება
